Konfederacja barska zawiązuje armię
W dniu św. Kazimierza, 4 marca tego 1768 roku zawiązano i zaprzysiężono związek zbrojny konfederacji barskiej. Wcześniej, 29 lutego w Barze na Podolu zawiązano konfederację w obronie wolności, niepodległości i praw religii katolickiej. Wymierzona była przeciwko innowiercom, cesarzowej Rosji Katarzynie II oraz uległemu jej królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, który, z pomocą Repnina, narzucił Rzeczypospolitej gwarancję rosyjską.
Konfederacja barska objęła swoim zasięgiem ziemie całej ówczesnej Polski. Swoje cele zamierzała osiągnąć osadzając na polskim tronie członka rodziny Wettinów, by w ten sposób uniezależnić się od Rosji. Przywódcami i inicjatorami konfederacji byli członkowie magnaterii, m.in. K. Pułaski, K. Sołtyk, W. Rzewuski, T. Wessel z biskupem kamienieckim Adamem Stanisławem Krasińskim i marszałkiem nadwornym koronnym Jerzym Augustem Mniszchiem na czele. Związek zbrojny został zorganizowany przez Michała Hieronima Krasińskiego, Joachima Potockiego, Michała Jana Paca, Józefa Sapiehę, Józefa Pułaskiego (marszałek związku wojskowego) – ojca Kazimierza – a także przez Wawrzyńca Potockiego. Marszałkiem generalnym koronnym został A. Krasiński. Karmelita ks. Marek Jandołowicz stał się przywódcą religijnym konfederatów, a ideologami politycznymi S. Czacki i M. Wielhorski.
W 1768 roku konfederaci, popierając Turcję, wypowiedzieli wojnę Rosji. Pomoc militarną i finansową uzyskali od Francji. Polskie siły, tworzone w pośpiechu, składały się z ochotników rekrutujących się spośród szlachty oraz milicji magnackiej i żołnierzy chorągwi komputowych. Walczyły one przeciwko regularnym wojskom rosyjskim i królewskim.
Na Ukrainie walki trwały od kwietnia do czerwca 1768 roku i zakończyły się zdobyciem Baru (20.04.1768 r.) przez siły rosyjskie. Konfederaci przedostali się do Mołdawii. W Krakowskiem walki zakończyły się kapitulacją miasta 22 sierpnia. 26 października nastąpiła kapitulacja Nieświeża, kończąca starcia na Białorusi.
W 1769 dzięki konfliktowi rosyjsko-tureckiemu i wycofaniu z ziem polskich części carskich oddziałów, konfederacja odrodziła się w Krakowskiem i Wielkopolsce.
Wojska konfederatów podjęły wyprawę na Litwę. Jednak, mimo początkowych sukcesów, zakończyła się ona klęską pod Białymstokiem (16 lipca) i Orzechowem (13 września). Początek kolejnego roku przyniósł porażki pod Dobrą (20 stycznia) i Błoniem (12 lutego). Od tej pory konfederaci prowadzili głównie działania obronne w oparciu o sieć punktów warownych. Kolejny rok również nie był pomyślny dla Polaków. Ostatecznie walki zakończyły się 13 sierpnia 1772 po zdobyciu przez Rosjan Jasnej Góry.
Po upadku konfederacji barskiej część z jej przywódców pozostała na emigracji, około 5 tys. jeńców zostało zesłanych na Sybir, a znaczną liczbę konfederatów wcielono do armii carskiej. W 1772 roku, oskarżając Polskę o anarchię i całkowity rozkład państwa, państwa ościenne dokonały jej I rozbioru.
Maj/Wiki, onet.pl
Przekaż wieści dalej!