28 marca 2024
Kultura i recenzje

Miś na miarę naszych możliwości

Maciej Replewicz, "Oczko się odlepiło temu misiu", wyd. Fronda, Warszawa 2015
Maciej Replewicz, „Oczko się odlepiło temu misiu”, wyd. Fronda, Warszawa 2015

Wydawało Ci się, że o Barei i jego filmach wiesz wszystko? Mnie również – dopóki nie przeczytałam „Oczka…”. Opublikowana przez wyd. Fronda biografia, a raczej monografia reżysera odkrywa wiele zaskakujących szczegółów dotyczących jego życia i twórczości.

Nowa, świecka tradycja

Tytuł drugiego wydania książki M. Replewicza – „Oczko się odlepiło temu misiu” – budzi uśmiech u większości Polaków, z których większość zapewne czyta te słowa głosem postaci ze słynnej komedii. Cytaty z Barei osiągnęły już w zasadzie w języku polskim status związków frazeologicznych. Kolejne pokolenia nucą „łubudubu” swoim przełożonym i opowiadają o „bardzo dobrym połączeniu”. Trudno uwierzyć, lecz reżyser, którego filmy uznawane są dziś za klasykę polskiego kina, przez współczesnych sobie uważany był za twórcę miernego, nieciekawego. Oskarżano go o bylejakość, sprzyjanie plebejskim gustom.

Rzecz jasna, opinia ta padała przede wszystkim z ust innych reżyserów oraz tzw. krytyków – najczęściej reżimowych zresztą. Widzowie od razu poznali się na Barei i – mimo zniechęcających recenzji – całymi tabunami chodzili do kin na jego filmy, ignorując chwalone „dzieła kinematografii socjalistycznej”, które na szczęście przepadły w mrokach dziejów i są znane jedynie filmoznawcom, którzy muszą takie wykwity oglądać w ramach kształcenia.

Niespotykanie spokojny człowiek

Barei dostawało się również od władz: problemy z cenzurą, braki sprzętowe i finansowe spowodowane antypatią „towarzyszy” – to nie ułatwiało życia reżyserowi. Replewicz udostępnia czytelnikom jeden z oryginalnych zapisów kolaudacji, który pozwala uświadomić sobie, jak za PRL traktowano twórców. Zresztą, już podczas studiów w filmówce młody Bareja był na bakier w władzą – przykładowo, za stanięcie w obronie prześladowanej koleżanki. Autor „Oczka…” w piękny sposób kreśli sylwetkę człowieka, którego szczerość, lojalność wobec przyjaciół, skromność i uczciwość nie pasowały do czasów, w których żył.

Podobny obraz widzimy w opowieściach współpracowników Barei, którzy postrzegali go zawsze jako człowieka cichego, nieskorego do złości, cierpliwego i kryształowo uczciwego. Człowieka, którego przez lata bolał cios zadany przez Kazimierza Kutza –  dawnego przyjaciela, a następnie zażartego tępiciela.

Sporą gratką dla fanów Barei będzie niesłychana ilość „smaczków” wplecionych w jego twórczość. Dla szerszej publiczności, zwłaszcza młodszej – niezrozumiałych może i niedostrzegalnych. Rozliczne nawiązania do nazwisk „towarzyszy” bądź sytuacji z życia filmowców zaskoczą nawet tych, którzy twierdzą, ze znają na pamięć wszystkie barejowskie dialogi. Ale Replewicz nie skupia się jedynie na filmach. Oprócz Barei-reżysera poznajemy również postać mniej znaną: Bareję-opozycjonistę. Podczas gdy współcześni sarkali na twórcę serialu „Alternatywy 4” za to, iż nie przyłącza się do bojkotu TVP, on przemycał w maluchu powielacz, na którym następnie drukował sarkastyczną, opozycyjną gazetkę (której numer możemy zobaczyć w „Oczku…”).

„To jest bardzo dobra koncepcja!”

Książka napisana jest w sposób bardzo ciekawy i wciągający. Dodatkowym plusem są prywatne zdjęcia i wspomnienia z pracy na planie. Jedyne, co mam do zarzucenia tej publikacji, to drobne pomyłki korektorskie (np. „randez vous” zamiast „rendez vous”). Nie do końca też rozumiem intencje autora przyświecające mu podczas umieszczania rozdziału o współczesnych Ochódzkich. Sam tekst jest wartościowy i nie sposób się z nim nie zgodzić, jednak moim zdaniem nie pasuje on do całości „Oczka…”. Powinien być raczej osobnym felietonem.

Ogromną radość sprawił mi autor umieszczając dokładny spis lokalizacji, gdzie kręcono poszczególne sceny z filmów i seriali. Jako Warszawianka od lat próbuję bezskutecznie „namierzyć” niektóre z nich – przewodnik Replewicza okazał się wyjątkowo praktyczny.

Generalnie polecam lekturę książki Replewicza – przypadnie ona do gustu zarówno osobom zainteresowanym sztuką filmową czy kulisami produkcji telewizyjnych, jak i osobom, które po prostu lubią ciekawe historie i dobrze bawili się oglądając perypetie zmienników, prezesa Ochódzkiego albo mieszkańców pewnego ursynowskiego bloku.

szkic zastrzeżony przez wydawcę kontrrewolucja.net

Przekaż wieści dalej!

Kontrrewolucja.net

Zespół portalu Kontrrewolucja.net. Kontakt: kontrrewolucja.net@gmail.com. Jeśli chcesz na wesprzeć, możesz zrobić to za pomocą zrzutki w tym linku: https://zrzutka.pl/fb6n3f

Więcej artykułów autora - Strona autora

Śledź mnie na:
FacebookYouTube

Kontrrewolucja.net

Zespół portalu Kontrrewolucja.net. Kontakt: kontrrewolucja.net@gmail.com. Jeśli chcesz na wesprzeć, możesz zrobić to za pomocą zrzutki w tym linku: https://zrzutka.pl/fb6n3f

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Kontrrewolucja.net