29 marca 2024
HistoriaKościół i wiaraPublicystyka

Cywilizacja – metody rozpoznania

W ostatnim artykule powiedzieliśmy czym jest cywilizacja. Zanim przejdziemy do omówienia poszczególnych cywilizacji, należy wspomnieć o tym jak je rozpoznać. Niektórzy często próbują rozpoznawać cywilizację na podstawie pojedynczych przejawów życia społecznego, jak na przykład stosunek między państwem, a związkami wyznaniowymi (w tym Kościołem Rzymsko-katolickim), ewentualnie na podstawie poziomu biurokracji. Niestety, taki sposób „na czuja” nie jest profesjonalny, a co za tym idzie, niesie spore ryzyko błędnej diagnozy.

foto: Livioandronico, licencja CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons
foto: Livioandronico, licencja CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons

Przy rozpoznaniu cywilizacji należy wziąć pod uwagę dwie podstawowe rzeczy obecne w każdym społeczeństwie i państwie: relacje między etyką, a prawem (władzą państwową) – chodzi tu o procesy decyzyjne w danej cywilizacji – oraz relacji poznania (pojęte jako prawda obiektywna, poznanie naukowe, rozumowe) do ideologii (w tym również dogmaty religijne) – co oznacza procesy poznawcze, czyli co w danej cywilizacji uznaje się za rzeczywistość.

Poniżej prezentuję możliwe warianty.

Relacja między normami etycznymi i prawnymi, czyli procesy decyzyjne w cywilizacjach.

a) Sfery etyki i prawa (władzy państwowej) nie nachodzą się na siebie, stanowią odrębne dziedziny, władza państwowa nie przestrzega jakichkolwiek norm etycznych. Normy etyczne jednak są przestrzegane przez społeczeństwo o tradycyjnym charakterze. Taki układ występuje w cywilizacji chińskiej, gdzie władza od wieków uciska społeczeństwo, które jest przywiązane do tradycji i norm etycznych. Przejawem jest chociażby polityka władz chińskich, które zakazywały posiadania więcej niż jednego dziecka przez rodziny. Z kolei rodziny, mając silne przywiązanie do tradycji, pozostawały nieposłusznymi wobec polityki „jednego dziecka”zakładając rodziny wielodzietne. Władza chińska jednak nic z tym nie robiła, konsekwentnie uznając (prawne) istnienie tylko najstarszego dziecka. Tym samym młodsze potomstwo, które prawnie nie istniało, zasilało szeregi taniej siły roboczej, przyczyniając się tym samym do ekonomicznej potęgi Chińskiej Republiki Ludowej.

Foto: Robert Raderschatt, licencja CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons
Foto: Robert Raderschatt, licencja CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

b) Sfera etyki i prawa nachodzą się na siebie, ale nie pokrywają się w całości. Układ taki występuje w cywilizacji arabskiej, gdzie Koran reguluje życie prywatne (etyczne, rodzinne w które władza państwowa nie ingeruje), a także państwowe (jak na przykład kwestie płacenia podatków, jałmużny etc.). Jest jednak również sfera władzy państwowej, gdzie Koran nie ingeruje, dając tym samym pole do popisu samowoli władzy (która jest tu zwykle sprawowana przez jedną osobę – monarchę lub prezydenta).

c) Sfera etyki jest częścią sfery prawa (prawo dominuje). Sfera prawa natomiast zawiera również sfery nieregulowane przez etykę. W tym układzie etyka jest skrępowana przez przepisy prawne, które z kolei nie są krępowane przez etykę (nie może istnieć etyka niezgodna z przepisami prawnymi – co za tym idzie – również życie rodzinne i prywatne jest regulowane przepisami). Taki układ występuje w cywilizacji bizantyńskiej. Przykładem jest Unia Europejska, gdzie przepisy prawne regulują każdy, nawet rodzinny i prywatny element życia. Rodzice nie mają w państwach UE prawa do wychowania dzieci wedle własnych przekonań gdyż krępują ich przepisy prawne (vide „zwalczanie przemocy w rodzinie”).

d) Sfera prawa jest częścią sfery etyki (etyka dominuje). Sfera etyki natomiast zawiera także sfery nieregulowane przez władzę państwową, co skutkuje samoorganizacją społeczeństwa i wytwarzaniem sie prawa prywatnego (liczne samorządy, nie tylko terytorialne, ale i wyznaniowe, zawodowe, rodowe, stanowe, etc). W tym układzie jest niezwykle trudne, aby doszło do uchwalenia prawa niezgodnego z etyką. Układ taki występuje w cywilizacji łacińskiej. Przykłady: Korona Królestwa Polskiego, potem Rzeczpospolita polsko-litewska, Korona Świętego Stefana, Korona Świętego Wacława, Królestwo Francji do XVI wieku i wiele innych organizmów państwowych w średniowiecznej Europie (poza Cesarstwem rzymsko-niemieckim i bizantyńskim oraz Rusią, przynależnymi do cywilizacji bizantyńskiej i emiratami w Hiszpanii, przynależnymi do cywilizacji arabskiej oraz Imperium Osmańskim, Złotą Ordą i Moskwą przynależnymi do cywilizacji turańskiej).

e) Występuje jedynie sfera prawa (władzy państwowej). Ten system to cywilizacja turańska, gdzie władza państwowa jest niczym nieskrępowana. Z drugiej zaś strony społeczeństwo jest całkowicie przez władzę stłamszone i zdemoralizowane.

f) Występuje jedynie sfera etyki. Ten system to cywilizacja tybetańska, gdzie całość życia społecznego jest sterowana z klasztorów buddyjskich i przez tradycję. Władza państwowa pozostaje w zaniku. Cywilizacja ta obecnie została zniszczona przez Chiny.

g) Sfera etyki i prawa są tożsame ze sobą, stanowią jedność. Każde wykroczenie przeciw prawu państwowemu wiąże się z występkiem przeciw etyce, a każde złamanie normy etycznej jest złamaniem prawa państwa. Układ ten stanowi zbiór cywilizacji sakralnych do których zaliczają się cywilizacje: żydowska i bramińska. W bramińskiej przykładem jest prawo kastowe strzeżone przez państwo jak i przez społeczeństwo. W żydowskiej państwo jest jednocześnie instytucją religijną, darem Boga (choć nota bene ortodoksyjni żydzi nie uznają państwa Izrael). Żydzi do dziś wierzą w przyjście mesjasza jako odnowiciela Królestwa Izraela w materialnym tego słowa znaczeniu oraz religijnym. Ostatnio w związku z chaosem na terenie Bliskiego Wschodu i upadkiem przywódców państw arabskich, metamorfozie zostały poddane tamtejsze społeczeństwa. W efekcie ISIS przynależy zdaje się przynależeć do cywilizacji sakralnych.

foto: EU Exposed, licencja CC BY 2.0 via Flickr.com
foto: EU Exposed, licencja CC BY 2.0 via Flickr.com

Relacja między poznaniem, a ideologią, czyli co uznaje się za rzeczywistość w cywilizacjach. Rozpoznanie, czy mamy do czynienia z państwem prawdy, czy państwem ideologii?

a) Społeczeństwo oparte wyłącznie na ideologii, gdzie nie występuje jakiekolwiek naukowe poznanie. Model ten funkcjonował u ludów pierwotnych, w których wysoką pozycję zajmowali szamani, a lud wierzył w baśnie. Cywilizacja turańska jest najbliższa temu układowi, gdyż nie ma miejsca w niej na naukę i obiektywne dochodzenie do prawdy. Wierność względem władzy jest zwykle w nadbudowie ideologicznej.

b) Społeczeństwo oparte wyłącznie na poznaniu, obiektywnym i rozumowym dochodzeniu do prawdy, gdzie nie występuje skrępowanie ze strony ideologii. Model taki funkcjonuje albo w środowiskach naukowców, albo w nieistniejącej już cywilizacji ateńskiej w szczycie jej rozwoju. Ateńczycy do perfekcji doprowadzili naukowe dochodzenie do prawdy, mity nie stanowiły ideologii obowiązkowej (nie miały natury jak doktryny w Kościele Rzymsko-katolickim) co też spowodowało demoralizację społeczeństwa.

c) Trzecia możliwość to funkcjonowanie obok siebie poznania i ideologii ale rozdzielnie. Oznacza to istnienie ideologii całkowicie oderwanej od rzeczywistości w życiu publicznym, a poznanie obiektywnej prawdy w społeczeństwie. Nie jest znana cywilizacja w której występuje ten model w sposób czysty. Zbliżony układ funkcjonował w Polsce stalinowskiej, gdzie władza funkcjonowała w całkowitym oderwaniu od rzeczywistości, a społeczeństwo samo poznawało obiektywną prawdę na własną rękę.

d) Czwarta możliwość to układ, gdzie poznanie i ideologia na siebie nachodzą w pewnym tylko obszarze (następuje koniunkcja). Są wtedy trzy obszary: pierwszy gdzie obowiązuje jedynie ideologia, drugi gdzie obowiązuje tylko poznanie obiektywnej rzeczywistości, trzeci gdzie ideologia zostaje uzasadniona naukowo, rozumowo. Nie jest znana cywilizacja, gdzie funkcjonuje taki układ.

e) Poznanie jest tylko częścią ideologii. Dominują normy ideologiczne, które nie muszą być podporządkowane obiektywnej prawdzie. W tym układzie całe życie społeczne i publiczne jest podporządkowane normom ideologicznym. Poznanie dotyczy wąskiej dziedziny życia i nie może być sprzeczne z obowiązującą ideologią. Układ ten obowiązuje w cywilizacjach sakralnych: żydowskiej i bramińskiej, istniał także w cywilizacji tybetańskiej. Następuje tam silna ideologizacja życia społecznego, co w Indiach objawia się w walkach religijnych między muzułmanami, a hindusami oraz w systemie kastowym. Osobiście twierdzę, że ten układ obowiązuje również w cywilizacji bizantyńskiej, gdyż w niej również poznanie nie może dotyczyć rzeczy sprzecznych z obowiązującą ideologią. Doskonałym przykładem jest Unia Europejska, gdzie prześladuje się naukowców zaprzeczających procesowi globalnego ocieplenia lub ignoruje się głosy nawołujące do ukrócenia rozdawnictwa socjalnego, zaprzestania przyjmowania islamskich imigrantów, etc.

f) Ideologia stanowi część poznania. Normy poznawcze zdecydowanie dominują nad ideologicznymi. Jest to układ w którym każdy aspekt życia społecznego jest podporządkowany prawdzie (normy poznawcze) – w tym również normy ideologiczne muszą być zgodne z obiektywną rzeczywistością. Jest to model cywilizacji łacińskiej. Nota bene warto w tym miejscu wspomnieć o tym, że nie istnieje w Kościele Rzymsko-katolickim żaden dogmat nie dający się udowodnić rozumowo. W cywilizacji łacińskiej istnieje sporo obszaru poznawczego, niepodporządkowanego ideologii (religii) – dlatego w tej cywilizacji mogła bujnie rozwinąć się nauka i technika. Z drugiej strony ten podporządkowany element ideologiczny pozwala na niezdemoralizowanie społeczeństwa (dwie główne normy cywilizacji łacińskiej: etyczna-ważniejsza i poznawcza).

g) System oparty na identyczności norm poznawczych i ideologiczny stanowi pewnego rodzaju ideał do jakiego mogą dążyć cywilizacje sakralne i cywilizacja łacińska. Nie jest znany przykład funkcjonowania tego układu.

Nie jest to oczywiście dokładne rozgryzienie tematu, a próba popularyzacji wiedzy o cywilizacji.

Zobacz także: Kossecki Józef, „Metacybernetyka”, Kielce-Warszawa 2005, TUTAJ, TUTAJ i TUTAJ.

szkic zastrzeżony przez wydawcę kontrrewolucja.net

Przekaż wieści dalej!

Rafał Korzeniec

Od 26 grudnia A.D. MMXV żonaty z Iwoną. Konserwatysta, monarchista, tradycjonalista i łacinnik. Od czerwca A.D. MMXI członek Kongresu Nowej Prawicy. Magister historii i cybernetyk. Zainteresowania: historia średniowiecza (szczególnie Polski), kronikarstwo i rocznikarstwo polskie, nauka o cywilizacjach w ujęciu koneczniańskim, wywiad i kontrwywiad. Temat pracy magisterskiej: "Obraz władców piastowskich w Rocznikach Jana Długosza". Tradycyjny rzymski katolik.

Więcej artykułów autora

Śledź mnie na:
Facebook

Rafał Korzeniec

Od 26 grudnia A.D. MMXV żonaty z Iwoną. Konserwatysta, monarchista, tradycjonalista i łacinnik. Od czerwca A.D. MMXI członek Kongresu Nowej Prawicy. Magister historii i cybernetyk. Zainteresowania: historia średniowiecza (szczególnie Polski), kronikarstwo i rocznikarstwo polskie, nauka o cywilizacjach w ujęciu koneczniańskim, wywiad i kontrwywiad. Temat pracy magisterskiej: "Obraz władców piastowskich w Rocznikach Jana Długosza". Tradycyjny rzymski katolik.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Kontrrewolucja.net